“Hayattaki en önemli görev aslında çok basitt. Yapmamız gereken tek şey duygu ve düşünceleri tespit edip birbirinden ayırabilmek.  Ancak bu şekilde kontrolümüz dışındaki şeyleri net bir şekilde belirleyebilir ve gerçekten kontrol edebildiğimiz seçimler yapabiliriz. 

İyiyi ve kötüyü nerede aramalıyız? Bunun cevabı -kontrolümüz dışındaki yerler- değildir.  Bakacağımız tek yer içimiz ve yaptığımız seçimlerdir.“

Epiktetos, Makaleler, 2.5.4-5

Hayatta değiştirebileceğimiz şeyler ile değiştiremeyeceklerimizi birbirinden ayırmak, Stoacı felsefedeki en önemli bilgelik ve uygulamadır.

Neye etki edebiliyoruz, neye edemiyoruz? 

Örneğin uçağın hava koşulları nedeniyle gecikti diyelim. Karşındaki havayolu şirketi görevlisine ne kadar bağırırsan bağır, bu yaptığın hava durumunu değiştirmeyecektir. 

Ne kadar dilersen dile olduğundan daha uzun ya da daha kısa olamayacak ya da daha farklı bir ülkede yeniden doğamayacaksın. 

Ne kadar çabalarsan çabala, birini seni sevmesi için zorlayamazsın. 

Tüm bunların yanı sıra, bu değiştiremeyeceğin şeyler uğruna kendini yıpratarak harcadığın zamanı, aslında değiştirebileceğin şeyler için kullanabilirsin.

Bilinen bir  Huzur Duası vardır: 

“Tanrım, bana değiştiremeyeceğim şeyleri kabul edebilmek için sabır, değiştirebileceğim şeyler için cesaret ve aralarındaki farkı anlayabilmem için de gereken bilgeliği bağışla.” 

Bugün yaşamda bazı imkanları olmayan bir insan, çocukluğunda sahip olduğu koşulları değiştiremez.

İnsan hayatı boyunca verdiği kararları değiştiremez ya da yaşadığı acıları geri alamaz. Ama geleceği değiştirebilir. 

Bunu ancak içinde bulunduğu zamanda vereceği doğru kararalar ve seçimlerle yapabilir. Aynı şey bizim için de geçerlidir. Asıl odaklanmamız gereken şey hayatımızda kontrolümüz altında olan ve olmayan şeyleri netleştirebilmektir. 

Böylece sadece daha mutlu olmakla kalmaz, aynı zamanda hayatta kazanamayacağı bir savaşın içinde olduğunu fark etmeyen diğer insanlardan daha avantajlı bir duruma geçeriz.

Anın farkındalığı

Gelecek ve geçmiş hiçbir zaman ulaşamayacağınız zaman dönemleridir. Tek sahip olduğunuz an’dır. Bunu hem zihninizde hemde kalbinizde hissederek yaşarsanız, anın kalitesini maksimum düzeyde tutarsanız, geleceğiniz de kaliteli olur. Kaliteli yaşanan bir an size hem kaliteli gelecek yaratır hem de  kaliteli bir geçmişe sahip olursunuz. 

Bizi çevreleyen sayısız dış etken bizi ya geçmişe yada geleceğe odaklamaya çalışır. Bir yandan pişmanlıklarımıza diğer yandan geleceğin kaygılarına odaklanmamızı isterler. An’a odaklı olursak ve kaliteli düşünürsek seçimlerimiz doğru olacağı için yapmamamız gerekenleri yapmayız. Bu da dış etkenlerin işine gelmez. Bize ihtiyacımız olmayan bir şeyi satamazlar ve bizi yanlış yönlendiremezler. 

An’ın farkında olabilmek çok değerlidir. An içinde vereceğiniz kaliteli kararlar sizinde kaliteli bir yaşama ve olanaklara ulaşmanızı sağlayacaktır. 

İçinde olduğunuz an sizin kontrol edebileceğiniz ve doğru seçimler yapabileceğiniz tek şeydir. Bunun kıymetini bilerek yaşayın. 

Herkes istiyor çok az insan yapabiliyor

An’ını fark ederek kaliteli ve doğru seçimler yaparak yaşamak belki herkesin çok istediği bir şey. Ancak yapabilenler ise, sınırlı sayıda. Bunun nedeni ise düşünce ve akıl ile duygu kontrolü. 

Düşüncelerimiz duygularımızı, duygular da davranışlarımızı yönetir. Doğrudan duygu ile yapılan davranışlar bize çoğunlukla pahalıya mal olur. Başaran insanların tek farkı düşünceleri ve duyguları arasındaki farkı anlayabilmeleri. Bu sayede doğru, akıllı seçim yapabilmeleri. 

Önemli bir karar verirken önce duygularınızın ne olduğunu belirlemeye çalışın. Kendinize karşı dürüst olun. Duygularınız sizi kontrolünüzün dışında olmaya zorluyorsa, o kararı en az 3-4 saat sonra verin. Ortamdan uzaklaşın ve yaşamda sizin için en değerli olan ilk üç şeyin ne olduğunu düşünmeye çalışın. 

Duygularımız bizi başarılı da başarısız da yapar. Korku, sevinç, endişe, hayal kırıklığı, coşku, nefret, öfke hepsi bizim sağlıklı düşünmemize ve hatalı seçimler yapmamıza neden olur. An da kaliteli seçim yapmak bir ustalık ve sakin olmayı gerektirir. Duygularınızın esiri olmak sizi hep yanlış seçimler yapmaya ve bolca emek, zaman ve para kaybetmenize neden olacaktır. 

Marshmallow Testi

İki seçeneğin var:  Bunu ister şimdi ye ister biraz bekle ve bir tane daha kazan!

 Sizce bu teste tabi tutulan çocukların, verdikleri karara göre gelecekteki yaşamları nasıl olacak? Hazzı erteleyen mi başarılı olacak, yoksa arzusunu hemen yerine getiren mi?

Ünlü psikolog Walter Mischel’in çok ses getiren Marshmallow Testi, psikoloji tarihinin en meşhur deneylerinden biridir. Haz duygusunu erteleme becerisinin tatmin edici bir yaşam için büyük önem taşıdığını ortaya koymuştur. 

Başka bir tabirle anı kontrol edebilmek, sadece okulda daha yüksek notlar almamızı, sosyal ve bilişsel işlevlerimizin daha iyi olmasını sağlamakla kalmaz, aynı zamanda stresi yönetmemize, hedeflerimizin peşinden gitmemize ve bize acı veren duygularla daha iyi baş etmemize yardımcı olur. Peki anı yönetme gücü doğuştan mı gelir, yoksa sonradan da kazanılabilir mi?

Psikolog Walter Mische’nin bu çığır açan “Marshmallow Testi” kitabında onlarca yıllık araştırmalarından ve kişisel tecrübelerinden yola çıkarak irade diğer adı ile anı kontrol gücünün doğasını masaya yatırıyor. Bu gücü mümkün kılan bilişsel becerileri ve zihin mekanizmalarını tespit ediyor ve önemli kararlar alırken, hedefe ulaşmaya çalışırken, sigarayı bırakırken, satışı kaybetme acısıyla savaşırken ya da gelecek planları yaparken onlardan nasıl faydalanabileceğimizi anlatıyor.

“Marshmallow Testi” kişiliğinize ve potansiyelinize bakış açınızı kökünden değiştirecek bir kitap. Bir tane satın alıp okumanızı öneriyorum. 

Bu haftalık da bu kadar.

Bol kazançlı bir hafta diliyorum.

Güven AÇIK